آیا باتری سیلد بدون اسید است ؟
باتری خشک چیست ؟
آیا باتری سیلد (یا به اصطلاح خشک یا اتمی) بدون اسید (آب باتری) است؟
همانطور که می دانید باتری های مخصوص خودرو به دو نوع سیلد (بدون نیاز به نگهداری) و اسیدشارژ (اسیدی) تولید می گردند.
عموم مردم گمان می کنند که باتری سیلد الکترولیت (آب باتری) ندارد و به اصطلاح باتری خشک است و به همین دلیل است که درب باتری ندارد!
همین تفکر غلط باعث شده نتیجه گیری های اشتباهی توسط افراد غیر کارشناس گرفته شود مانند کلیپ زیر که در شبکه های اجتماعی دست به دست شده و هر کسی نظری داده است؟!؟!؟!
.
آیا باتری سیلد بدون اسید است ؟
.
.
.
هرچند در مطالب بیشتر بدانید، ساختمان باتری کامل و دقیق توضیح داده شده است ولی برای روشن تر شدن مطلب لازم دانستیم که خیلی مختصر و مفید این مطلب را توضیح دهیم که:
(آیا باتری سیلد بدون آب است؟)
باتری چیست؟
باتری (انباره) مولدی است که انرژی شیمیایی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند.
امروزه باتری ها در سراسر دنیا بسیار پرکاربرد شده اند.
خیلی از وسایل پرکاربرد روزمره ما نیازمند باتری هستند و بدون باتری کارایی ندارند مانند موبایل و ساعت و کنترل و ریموت و یا خودرویی که سوار آن می شوید نیازمند باتری هستند.
باتری ها در انواع و اقسام مختلف و با تکنولوژی های کاملاً متفاوت از هم تولید می شوند. وجه مشترک همه باتری ها در همان تعریف آنهاست یعنی تبدیل انرژی شیمیایی به انرژی الکتریکی.
باتری ها که دارای تنوع بالایی هستند می توان به روش های مختلفی تقسیم بندی کرد.
آنچه اینجا مورد اهمیت است الکترولیت باتری یعنی همان آب باتری (اسید) است.
اگر بخواهیم انواع باتری ها را بر طبق نوع الکترولیت (آب باتری) تقسیم بندی کنیم نتیجه زیر حاصل می شود:
۱- الکترولیت جامد: دسته ای از باتری ها دارای الکترولیت کاملاً جامد هستند مانند باتری های قلمی.
این باتری ها همان باتری های قلیایی یا باتری های آلکالاین هستند.
باتری های آلکالاین از واکنش میان روی و دی اکسید منگنز، انرژی الکتریکی تولید می کنند که برخی از انواع آنها امکان استفاده مجدد (شارژ مجدد) نیز دارند.
الکترولیت این باتری ها معمولاً هیدروکسید پتاسیم هست که الکترولیتی جامد بحساب می آید. به طور کلی این باتری ها هیچ کاربردی برای خودرو ها نداشته لذا از توضیح بیشتر خودداری می کنیم.
۲- الکترولیت مایع: دسته ای از باتری ها دارای الکترولیت مایع هستند مانند باتری های خودروها.
متداول ترین و بیشترین نوع باتری با الکترولیت مایع، باتری های سربی هستند.
صفحات این باتری ها از جنس دی اکسید سرب (به آن پراکسید سرب (PbO2) می گویند) و سرب (Pb) می باشد.
الکترولیت باتری از جنس اسید سولفوریک (H2SO4) رقیق شده با آب (H2O) است. تمامی باتری های مخصوص خودرو با هر تکنولوژی و هر نوعی که در دنیا وجود دارد جزو این دسته هستند.
۳- الکترولیت ژل: برخی باتری ها نه الکترولیت آن کاملاً جامد و نه کاملاً مایع است مانند باتری های UPS. تکنولوژی این باتری ها بسیار مشابه نوع دوم یعنی باتری های سربی-اسیدی است با این تفاوت که به بجای اسید سولفوریک رقیق شده از نوعی ژل اسیدی بعنوان الکترولیت استفاده می شود.
باتری های مخابراتی و باتری های ساکن (UPS) که در برق اضطراری بیمارستان ها و ادارات حساس کاربرد دارند از این نوع باتری است.
باتری های استفاده شده در پنل های خورشیدی یا خودروهای برقی یا دستگاه های کف شور نیز از این نوع باتری است.
به طور کلی این باتری ها هیچ کاربردی برای خودرو ها نداشته لذا توضیح بیشتر را در مطلب باتری های UPS خواهیم داد.
آیا باتری سیلد بدون اسید است ؟
نکته: همانطور که ملاحظه کردید به دلیل ساختمان و عملکرد الکتروشیمیایی باتری، هیچ باتری وجود ندارد که الکترولیت نداشته باشد.
الکترولیت عضو حیاتی در عملکرد صحیح باتری است. اما این الکترولیت می تواند به مدل های مختلفی در باتری وجود داشته باشد.
بحث ما چون در مورد باتری های مخصوص خودرو هست (حال از هر مدلی) پس فقط در مورد الکترولیت (آب باتری) باتری های خودرویی صحبت می کنیم.
همانطور که گفتیم الکترولیت عضو مهم باتری است و الکترولیت در باتری های مخصوص خودرو همیشه و همیشه به صورت مایع و همان اسید سولفوریک رقیق شده (غلظت ۱۲۸۰ کیلوگرم بر مترمکعب) است. باتری های خودرویی چه از نوع سیلد و چه از نوع اسیدی دارای الکترولیت مایع هستند.
برخلاف تصور عموم که گمان می کنند باتری های سیلد همان باتری های خشک هستند و دارای الکترولیت نیستند باید بگوییم که کاملاً در اشتباه هستند.
باتری خشک یعنی باتری آلکالاین که هیچ کابردی در خودرو نداشته و باتری استارتر خودرو بحساب نمی آید.
تمامی باتری های تولید شده برای خودرو در سراسر دنیا از نوع باتری سربی-اسیدی است و همه آنها دارای الکترولیت مایع هستند چه باتری سیلد و چه باتری اسیدی.
کافیست یک باتری سیلد را تکان دهید صدای الکترولیت مایع به وضوح شنیده خواهد شد.
پس متوجه شدیم که تمامی باتری های مخصوص خودرو دارای الکترولیت مایع از جنس اسید سولفوریک رقیق شده هستند اما چند سوال مهم:
.
۱- فرق باتری سیلد و اسیدی در چیست؟
درست است که تمامی باتری های مخصوص خودرو، دارای الکترولیت مایع هستند اما این دلیل نمی شود که پس تمام باتری ها، نیازمند نگهداری هم باشند.
با پیشرفت تکنولوژی، تولیدکنندگان باتری، جنس پلیت (صفحات باتری) و همچنین قاب و درپوش باتری ها را به شکلی ساختند که در طی فرآیند الکتروشیمیایی باتری، هم گاز کمتری تولید شود و هم از خروج آب از باتری جلوگیری شود.
در باتری های سیلد (بدون نیاز به نگهداری) با کاهش آنتیموان در صفحات باتری و جایگزین شدن آلیاژ های مختلف در آن، تولید گاز باتری به مقدار زیادی کاهش یافت.
کاهش تولید گاز به معنی جلوگیری از کم شدن الکترولیت (آب باتری) باتری است.
از طرف دیگر قاب و درپوش (بدنه باتری) و درب خانه های باتری را طوری ساختند که از خروج آب (بخار آب و هیدروژن) به مقدار بسیار زیادی جلوگیری شده و در واقع آب تبخیر شده از باتری خارج نشده و در باتری باقی می ماند.
لذا در باتری های سیلد درب خانه باتری حذف شد و روی باتری را پرس کردند. چون درب خانه باتری از باتری سیلد حذف شد تولید کنندگان یک هیدرومتر (تشخیص غلظت اسید یا الکترولیت) روی باتری نصب کردند که معمولاً با نام چشمی و نشانگر از آن یاد می شود.
کاربر دیگر به داخل باتری سیلد دسترسی ندارد چون نیازی هم به دسترسی نیست زیرا که باتری های سیلد با توجه به نوع ساخت آنها تا آخر عمر مفید خود الکترولیت (آب باتری) کسر نمی کنند اما همین نشانگر می تواند کاربر را از وضعیت الکترولیت (آب باتری) باتری مطلع کند.
برای اطلاعات بیشتر از نشانگر باتری به مطلب باتری و نشانگر آن در بیشتر بدانید مراجعه کنید. حال که موضوع کسر آب باتری در باتری سیلد منتفی است پس نیازی به اضافه شدن آب مقطر به آن هم نیست.
به طور خلاصه فرق اصلی باتری سیلد و اسیدی در تکنولوژی ساخت آنهاست نه در نوع الکترولیت (آب باتری) آنها. هر دو نوع دارای الکترولیت یکسان یعنی اسید سولفوریک رقیق شده هستند ولی باتری سیلد هرگز الکترولیت کسر نمی کند لذا روی این باتری پرس بوده و کاربر دسترسی به داخل باتری ندارد اما باتری اسیدی (نوع قدیمی باتری) باید حداقل هر دو ماه یکبار بازدید و سطح الکترولیت با آب مقطر تنظیم شود چرا که الکترولیت کسر می کند.
۲- آیا باتری سیلد، خشک می کند؟
همانطور که توضیح دادیم باتری سیلد هرگز الکترولیت کسر نمی کند و برای همین است که درب خانه باتری از روی آن حذف شده است.
اما گاهی شاهد این هستیم که باتری سیلد، الکترولیت خود را از دست داده (خشک کرده) و دیگر قادر به استارت زنی نیست چرا؟
باتری سیلد تنها در سه حالت زیر الکترولیت خود را ازدست داده و خشک می کند:
* در ۹۰ درصد موارد بدلیل شارژ نامناسب دینام بوده است.
به دلیل معیوب بودن دینام (اُور شارژ بودن) باتری بیش از حد مورد نیاز شارژ شده و این شارژ بیش از حد سبب داغ شدن و تولید مقدار زیادی گاز اسید در باتری می شود. تولیدکنندگان باتری در ساخت باتری سیلد، سوپاپ هایی در نظر می گیرند که در این مواقع، گاز تولید شده از باتری خارج شود در غیر اینصورت همین گاز سبب انفجار باتری می شود.
استفاده طولانی مدت خودرو با دینام معیوب، سبب خشک شدن باتری سیلد و خراب شدن آن می شود.
* آسیب وارد شدن به بدنه باتری نیز سبب خشک شدن باتری می شود. بدنه باتری ها از پلاستیک بوده و این پلاستیک شکننده است.
گاهی این بدنه پلاستیکی بر اثر ضربه شکسته شده و الکترولیت باتری از آنجا تخلیه شده است.
* استفاده نامناسب از باتری نیز سبب این موضوع می شود.
استفاده از باتری با آمپرساعتی پایین تر از حداقل مجاز و یا شارژ و دشارژ مداوم و بیش از حد استاندارد باتری و همچنین شرایط آب و هوایی نامناسب سبب این موضوع می شود.
.
۳- اگر باتری سیلد خشک شد چکار کنیم؟
.
همانطور که گفته شد باتری سیلد هرگز الکترولیت کسر نمی کند مگر اینکه یکی از سه مورد بالا اتفاق بیوفتد. در صورت کسر الکترولیت باتری سیلد، بدون آسیب فیزیکی به بدنه باتری سیلد، نمی توان به آن الکترولیت اضافه کرد. یا باید درب باتری سیلد را جدا کنید یا روی خانه باتری سوراخ ایجاد کنید.
البته برخی اضافه کردن الکترولیت از طریق سوپاپ ها را هم پیشنهاد می دهند.
به هرصورت در صورت کسر الکترولیت باتری سیلد، فقط از متخصص برق و باتری خودرو بخواهید که نسبت به تنظیم الکترولیت اقدام کند.
معمولاً وقتی باتری سیلد الکترولیت کسر کرده باشد، خراب نیز شده است و با اضافه شدن الکترولیت معمولاً احیا نمی شود.
.
آیا باتری سیلد بدون اسید است ؟
.
.
.
اما پاسخ به کلیپ:
اولاً باتری سیلد، باتری بدون آب نیست بلکه باتری است که الکترولیت یا همان آب باتری کسر نمی کند.
دوماً نیازی به باز کردن پرس درب باتری نبود، می توانستید از رنگ نشانگر باتری به وضعیت الکترولیت پی ببرید.
سوماً اگر باتری شما الکترولیت کسر کرده قطعاً در سیستم برق خودرو (دینام) عیبی وجود دارد و با اضافه کردن آب مقطر به باتری سیلد خشک شده، نمی توان آن را احیا کرد. اگر هم که الکترولیت کسر نشده بود که دیگر نیاز به باز کردن آن نبود!
چهارماً تولیدکنندگان باتری، روی باتری اسیدی را پرس نکردند و به اسم باتری سیلد بفروشند یا اینکه از قصد درب باتری را حذف کرده باشند تا کاربر نتواند الکترولیت را بازدید کند و با خشک شدن الکترولیت، باتری زودتر خراب شود!
اگر اینگونه است چطور استاندارد گرفته اند؟
باتری سیلد بعد از گذشت ۳ سال کارکرد هیچ الکترولیتی کسر نمی کند به شرط آنکه سیستم برق خودرو سالم باشد.
تولید کنندگان باتری، از صفحات و قاب و بدنه خاص برای تولید باتری های سیلد (بدون نیاز به نگهداری) استفاده می کنند و نتیجه آن این است که نیاز به بازدید و نگهداری نیست چون آب باتری کسر نمی کند.
.
با شما بودیم با مقاله ” آیا باتری سیلد بدون اسید است ؟ ” امیدواریم مفید واقع شده باشد.
سلام.درود.
محتوی کامل و مفید بود
ممنون.
بسیار علمی و کاربردی.
لایک.